Dünyanın en eski 2. sinagogu Manisa’da

Lidya krallığına başkentlik eden ve dünyada paranın ilk kullanıldığı yer olan Manisa’nın Salihli ilçesindeki Sardes Antik Kenti, Kudüs’teki Ağlama Duvarı’ndan sonra dünyanın ayakta kalan en eski ikinci sinagogunu bünyesinde bulunduruyor. Aziz Yehova tarafından yapılan sinagogun 4 köşesindeki sütunlar kalp şeklinde olmasıyla dikkat çekiyor.

Antik Sardes Kenti inanç turizmi açısından sadece Hıristiyanlar için değil Museviler içinde önemli bir merkez. Araştırmacı Yazar Mustafa Uçar, “Antik Sardes Kenti, Dünya’nın en eski üçüncü Sinagogu’na ev sahipliği yapmaktadır ve Musevilerin seferad kolunun buradan çıkmış olması bölgeye ayrı bir renk katmaktadır” dedi. Dünya’nın 3’üncü Avrupa’nın ise en eski Sinagogu Sardes’te bulunuyor. Bu sinagog aynı zamanda ayakta kalan 2. en eski sinagog olmasıyla Yahudiler için büyük önem taşımaktadır. Yahudiler Kabil’deki katliamdan kaçıp Sardes’e sığındılar. Sardes’te o dönemler Roma İmparatorluğu hüküm sürmektedir. Roma imparatorundan sığınma talebinde bulunan Yahudiler ilk önce sinagog inşa ettiler. M.Ö. 215-212 yıllarında yapıldığı tahmin edilen sinagog, o dönemlerde bölgeye gelen 2 bin haneden oluşan yaklaşık 10 bin kişilik Yahudi cemaati tarafından kullanılmış ve hemen doğu kısmına da kızlar için hamam inşa edilmiş” dedi.

KIZLAR KUTSAL SUDA YIKANIRDI
Bu hamamın Yahudi kızlar için çok önemli olduğunu belirten Uçar, “Evlenmeden önce kızlar buraya gelirler, buradaki kutsal suda yıkanırlardı. Böylece evlenmeden önce kutsanmış ve temizlenmiş olurlardı. Burayı yaptıran Aziz Yehova oraya gelen kızlara Yahudiliğin de simgesel sözlerinden olan şu kelimeleri kullanır: ‘Hayatınızın her anı her yeriniz sevgiyle dolsun’ der. Gymnasium birleşik yapısının içinde bulunan Sinagog ve Yahudiliğe ait hamam tarzı kutsanma alanı 14 sütundan oluşur. Aziz Yehova burayı yaparken 14 sütunun köşesindeki 4 sütunu kalp şeklinde yapmıştır. Buda Aziz Yehova'nın bakire kızlar için söylediği sözü desteklemektedir” diye konuştu.

YAHUDİLER İÇİN ÇOK ÖNEMLİ BİR YER
Sinagogun 1962 yılında antik kentte yapılan kazı çalışmaları sırasında ortaya çıktığını belirten Uçar, sözlerini şöyle sürdürdü: “Sardes Sinagogu gerçekten Yahudi cemaati tarafından gezilip görülmesi gereken bir yer. Bir nevi Seferad kolunun hac yeri olarak görülmesi gereken nadir yerlerden biridir. Yurtdışında özellikle Amerika'da Yahudiler tarafından burası çok iyi biliniyor. 1962'den 1972 yılına kadar olan restorasyon çalışmaları sırasında sponsorluğu Amerika'daki Yahudiler yaptı. Ancak Avrupa'da ve hatta Türkiye'de çok fazla bilinmiyor. Sardes Sinagogu’nun tarihine şöyle bir bakarsak, 1962 yılında yapılan kazı çalışmaları sırasında ortaya çıktı. Antik çağda yapılmış en büyük sinagogdur. MÖ 3.YY’da inşa edilen Sinegog Kudüs’te bulunan ağlama duvarı ve Babil’de olan kerpiç Tapınağı’ndan sonra Yahudilik dininin üçüncü önemli kutsal yeridir. İsrail’de ziyaretçilere açık olan Diaspora Müzesi’nde minyatür maketi bulunan sinagog; havuzlu salon, ana salon ve onur locası olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Duvarları renkli mozaiklerle süslüdür. Başlatılan restorasyon çalışmaları kapsamında sinagogun üstü kapatıldı ve ardından zemin mozaikleri de yapılan çalışmalar ile restore edildi. Şu an üst kısmı üç yıl önce çatı ile kapatılan sinagogda, zemindeki mozaik taşlar Sart (Sardes) sakinlerinden dokuz bayan tarafından temizleniyor.”

HABER MERKEZİ