Dünya’nın en eski tiyatrosu Manisa’da

Manisa’nın Salihli ilçesinde bulunan Sardes Antik Kenti, 20 bin kişi kapasiteli dünyanın en eski tiyatrosuna ev sahipliği yapıyor. Tiyatro severler, 2 bin 300 yıllık tarihi bir yapıya sahip olan tiyatro alanının restore edilerek tekrar sanat dünyasına kazandırılmasını istiyor.

Tarihi tiyatronun bir kültür hazinesi olarak tekrar ortaya çıkartılıp,  insanlığa kazandırılması gerektiğini söyleyen Salihli Turizm Derneği Onursal Başkanı Mustafa Uçar, “Dünyanın en eski tiyatrolarından birisi Sardes'te. Birçok araştırmacı, tiyatronun doğuşu hakkında şunları söyler: Tiyatro ilk kez M.Ö. 6. yüzyılda Yunan toplumunda dinsel törenden özerkleşerek bir sanat türü haline geldi. Dinsel ya da pratik ölçütlerle değil, estetik ölçütlerle değerlendirilen bir oyuna dönüştü. Yunan toplumunda tiyatronun öncülü, şarap, bereket ve bitkiler tanrısı Dionysos'u kutsamak için yapılan Bacchanolia şenliklerinde bir koronun söylediği dithyramboy şarkılarıydı. Koro, bu şarkılarda, farkı kişilerin konuşmasını canlandırmak için söz ve tavır değişikliğinden yararlanıyordu. Daha sonra, oyuncu ve oyun yazarı Thespis, koronun karşısına, farklı kişilikleri farklı maskelerle temsil eden bir oyuncu koydu. Böylece daha karmaşık konular ele alınabiliyor, farklı anlatım biçimleri denenebiliyordu” dedi.

SARDES TİYATROSU GÜN YÜZÜNE ÇIKARILMALI
M.Ö. 534'te Atina'daki ilk tiyatro şenliğinde, Thespis'in bir tragedyasının ödül kazandığını belirten Uçar, “Bu tarihten sonra da tragedyalar Dionysos şenliklerinin bir parçası olarak gelenekselleşti. Doğruluğu tartışılır ancak günümüzde yapılan birçok kazı, bize ezberletilen ‘Eski Yunan Kültürü bilgilerini’ yeni Anadolu bilgilerle değiştirmemizi sağlıyor. Eski Yunanın Dionysos dediği Tanrı aslında Lidya Tanrısı Baccha’dır. Yani Lidyalılar şarap, bereket ve tiyatro Tanrısına kendi dilleri olan Lidçede Baccha derlerdi. Antik çağda, Lidya’dan ayrılarak günümüz İtalya’sında, Etrüsk devletini kuran halk da aynı Tanrıya Bacchus demiştir. Kısacası Dionysos Anadoluludur ve Lidyalı olduğu tartışılamaz. Durum böyle olunca ilk tiyatronunda Sardes’de kurulmuş olması düşünülmelidir. Gerçekten de Sardes’de, toprağın altından gün yüzüne çıkmayı bekleyen bir tiyatro var. Nedeni bilinmez ama geçen yıllarda kazısına başlanan Sardes Tiyatrosunun kazılan bölümünün üzeri kapatılarak kazı yarım bırakılmıştır” diye konuştu.

DEPREMDE YIKILAN TİYATROYU ROMALILAR ONARDI
Eski çağın en önemli tarihçilerinden Polybios'un tarih kitabında, M.Ö. 215 yılında Selevkos İmparatorluğu ile Bergama Krallığı arasındaki savaşlar sırasında Bergama Kralı III. Antiokhos'un askerlerinin Sart şehrini ele geçirmek için bu tiyatronun basamaklarından tepeye tırmandıkları yazdığını anlatan Uçar, “Bu tiyatro, M.Ö. 215'e tarihlenmiş bir tiyatrodur. Burası birinci derece deprem bölgesi olduğundan yıkılmış ve ağır hasar görmüş. Romalılar burada yönetimi ele geçirdiklerinde burayı tekrar restore etmişler. Ancak zaman içerisinde yaşanan yine büyük depremler nedeniyle bu tiyatro yine yıkılmış. 1750 yılında İtalyan kökenli olan Giovanni Battista Tiepolo, bilinen diğer adlarıyla Gianbattista veya Giambattista Tiepolo, kente gelmiş ve tiyatro alanının sulu boyayla resmini yapmıştır. 1750 yılında yapılan resimde de görüldüğü gibi, şu anki alan arasında hiçbir fark yok. Sadece tiyatronun içerisinde çam ağaçları ve bitkiler yetişmiş. Bu değerli tiyatronun bir kültür hazinesi olarak tekrar ortaya çıkartılıp, insanlığa kazandırılması gerekiyor. Burada günümüze kadar hep yüzeysel çalışmalar yapılmış. Derinlemesine araştırmalar hiçbir zaman yapılmamış. Dünyaca ünlü olması gereken Sardes Tiyatrosunun da farkında olmadığımız için yeterli tanıtımı maalesef yapamıyoruz” ifadelerini kullandı.

HABER MERKEZİ