ANNE, KAÇ KERE SORACAKSIN !

Modern tıbbın gelişimi insan ömrünü uzattı, ama  ileri yaşın risk olduğu Azheimer ve diğer demanslar ( Bunamalar) kaçınılmaz olarak arttı. Hemen her ailede bir demans hastası var. Önceki yazılarımda demansın risklerini, tedavilerini ama sağlıklı yaş alınabileceğini de anlattım. Bu yazım, başta demanslı hastalar olmak üzere yaşlılara bakım verenler için öneriler niteliğinde olacak. Anne, kaç kere soracaksın?? Kaç kere anlatacağım bunu sana?? gibi cümleleri sabrımızın taştığı bir anda belki biz söyledik, ya da söyleyenlere tanık olduk.

Unutuyor, aynı şeyleri söylüyor : Unuttuklarını ipucu ile hatırlatmaya çalışalım, ama olmuyorsa  zorlamayalım.  Sürekli yanlışlarını düzeltmeye çalışmak, polemiğe girmek, bakım verenlerin en sık yaptıkları hatalardan biri. Bu durum hasta ve bakıcısını  strese sokmaktan başka bir şeye yaramaz. Zira ılımlı vakalar unutkanlıklarının bilincinde olduklarından, üzülüp depresyona girebiliyorlar. Bu durum unutkanlıklarının daha da artmasına yol açabilir. Daha ileri durumdakiler de zaten durumun farkında olmadıklarından, yalnızca karşılarındakiler tükenir. Yemeğini henüz bitirmiş bir yaşlı, sofradan kalkar kalkmaz ” Ben açım, ne zamandır bana yemek vermiyorsunuz “derse, yalnızca gülümseyelim.

Nerede bakalım? Çekirdek aile kültürümüz sayesinde demans hastaları genelde aile içinde bakılıyor. Mümkünse kendi evinde, alıştığı düzen içinde bakılması en doğrusu. Ancak ev ve odası olabildiğince sade ve az eşya ile döşenmeli, koridorlarda sensörlü ışıklar olabilir. Halılar takılmayacağı şekilde olmalı, banyo gibi kaygan zeminlerde önlem alınmalı. Çok ileri vakalar ayna ya da televizyonla konuşabilir, bu durumda odada ayna olmaması, az televizyon izlemesi sağlanmalı.

Bakım verenler tükenmişlik durumu yaşıyor: Kızı var o bakısın ! Bakımının tek bir kişinin  üzerinde olması bakım verende tükenmişlik  durumuna yol açabileceğinden yük paylaşılmalı. Kendi evlerinde bakılmalarının en ideali olduğunu belirttim, ama yaşam koşulları yüzünden hastalar çocukları arasında gelip gitmek zorunda kalıp, her seferinde daha da bozulabiliyorlar. Zira demanslı hasta alıştığı düzeni ister. Olmuyorsa, kaldığı yerler olabildiğince sade döşenmelidir.  Sevdiği eşyaları yanında götürmesi  (Anısı olan bir fotoğraf belki)  kendini yabancı hissettirmeyecektir. İmkanı olmayanlar için bakımevleri de bir seçenek, düzenli ziyaretlerini ihmal etmezsek bakımevlerinde kalmaları bazen daha iyi bakılmalarını sağlayabilir. Umudumuz  gündüz bakımevlerinin ülkemizde yaygınlaşması.

Sen yaşlandın artık,köşende otur ve hiçbir şeye karışma !  Geleneklerimizde yaşlılarımıza bir hiçbir iş yaptırmamak var. Büyüğe saygıyı asla eksik etmeyelim, ama onları bir köşede oturtmak doğru değil.

Kendilerini işe yarar hissetsinler: Günlük ev işerinden koparmayalım. Ocağı açık unutuyorlarsa yemeği yapmasalar bile yapım aşamasında yardım isteyelim. Toz alsınlar ya da çamaşırları katlasınlar.

Egsersizyapsınlar: Fiziksel kapasiteye uygun aktivite ( yatalak değillerse ) bulunabilir! Yakındaki bir parka götürelim. Açık havada egsersiz yapmak, en azından  temiz hava almak bile çok önemlidir.

Beslenme çok önemli :  Çok fazla yemeleri şart değil, doğru da değil, önemli olan dengeli beslenmeleridir. Gereğinde beslenme desteklerinden de faydalanılabilir.

Hobileri destekleyelim : Özellikle örgü zihinsel kapasiteyi arttırır, varsın motifler eskisi gibi olmasın ! Bulmaca yararlı ama şart da değil, gözleri görüyorsa okumalarını destekleyelim.

Sosyal olmadan olmaz :  Asla yaşamdan koparmayalım ! Konuşalım, akranları ile buluşsunlar, güncel olayları anlatalım. Sabırla ama…Torunları ile oyun oynayıp içlerindeki çocuğu yaşasınlar. Yapabiliyorlarsa tablet ve bilgisayar oyunlarının hafızayı güçlendirdiğini de belirtmeyelim.

Zamanında onlar bize baktı, şimdi sıra bizde.. Yaşlılarımızla birlikte, güzel yaşamak dileği ile…